Poznaj etapy oceny ryzyka zawodowego

Fakt zatrudniania pracowników oznacza, że nasza firma się rozwija i że możemy osiągać coraz większe cele. Jednocześnie jest to jednak duży obowiązek, który wiąże się z koniecznością dopilnowania różnego typu formalności. Jedną z najważniejszych kwestii jest przestrzeganie zasad BHP oraz dokonanie oceny ryzyka zawodowego. Na czym polega ten proces? I z jakich etapów się składa? Na te i inne pytania odpowiadamy w naszym artykule.

Czytaj też: Czym są instrukcje bhp?

Czym jest ocena ryzyka zawodowego?

Ocena ryzyka zawodowego jest obowiązkiem pracodawcy. Mówi o tym artykuł 226 ustawy Kodeks pracy (informowanie o ryzyku zawodowym), który brzmi następująco:

"Art.  226.  [Dokumentacja i informacja o ryzyku zawodowym; karta oceny ryzyka zawodowego]

Pracodawca: 

1) ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą oraz stosuje niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko;

2) informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami."

Niezależnie od zajmowanego stanowiska, praca zawodowa wiąże się z zagrożeniami - są one mniejsze lub większe i prowadzą do mniej, lub bardziej poważnych konsekwencji zdrowotnych. Najpoważniejsze zagrożenie stwarzają m.in. maszyny w ruchu, narzędzia, środki chemiczne, substancje łatwopalne, a także substancje wybuchowe. Aby zapobiegać nieszczęśliwym zdarzeniom, konieczne jest przeprowadzenie oceny ryzyka wystąpienia wypadku.

Należy przy tym przyznać, że ocena ryzyka zawodowego jest obowiązkiem pracodawcy. Kwestia ta podlega częstym kontrolom Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), a także Państwowej Inspekcji Sanitarnej (PIS). W przypadku niedopatrzeń organy te mogą nałożyć odpowiednie kary. Z kolei jeśli w czasie wykonywania obowiązków dojdzie do wypadku, pracownik lub jego rodzina mogą ubiegać się o zadośćuczynienie w postępowaniu sądowym.

Ocena ryzyka zawodowego - z jakich etapów się składa?

Ocena ryzyka zawodowego jest obowiązkiem pracodawcy. W przypadku małych firm to właśnie właściciel może dokonać całej procedury samodzielnie. Konieczna jest jednak pełna znajomość sposobu funkcjonowania przedsiębiorstwa i możliwość rzetelnej oceny panujących warunków. W przypadku dużych zakładów najkorzystniejszym rozwiązanie jest jednak skorzystanie z pomocy ekspertów do spraw BHP.

Z jakich etapów składa się proces oceny ryzyka zawodowego? Pierwszym krokiem jest oczywiście zebranie informacji na temat tego, co obecnie dzieje się w firmie. Chodzi m.in. o:

• sprawdzenie rodzaju stanowisk pracy,
• weryfikację, kto wykonuje poszczególne zadania (czy są to np. osoby małoletnie, kobiety w ciąży, osoby niepełnosprawne?),
• jakie maszyny, narzędzia i materiały są wykorzystywane,
• czy występują jakieś potencjalne zagrożenia, czynniki niebezpieczne, czy czynniki szkodliwe.

Konieczna jest także próba przewidzenia potencjalnych zagrożeń. Pomocne mogą okazać się następujące pytania:

• Jakiego typu uszkodzenia ciała mogą powstać w czasie pracy?
• Czy występują czynniki, takie jak ruchome części maszyn, ostre krawędzie, gorące lub zimne powierzchnie, praca na wysokości, wysokie ciśnienie, substancje chemiczne, pył, hałas, nieprawidłowe oświetlenie, drgania, promieniowanie elektromagnetyczne, ręczne przenoszenie ciężarów, praca w niewygodnej pozycji, zagrożenia biologiczne, stres?

Konieczne jest ustalenie prawdopodobieństwa wystąpienia wypadków (skala, gdzie prawdopodobieństwo określane jest jako małe, średnie lub duże - które jest niedopuszczalne) oraz ustalenie, z jak poważnymi konsekwencjami się one wiążą.

Zobacz też: Czym jest ocena ryzyka zawodowego?

Ostatnim etapem jest stworzenie dokumentacji, która powinna zostać zachowana w archiwum firmy. Taka dokumentacja powinna zawierać m.in. opis ocenianego stanowiska pracy, wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego, niezbędne środki profilaktyczne, a także dane osoby, która przeprowadziła taką weryfikację.